“Yeni Nesil Bankacılık” her yıl içeriği biraz yenilenerek finans sektörünün en çok konuşulan başlıkları arasında yer almaya devam ediyor. Başlangıçta bankaların dijital kanallarında hayatı kolaylaştıracak birkaç basit işlemin yer almasıyla sınırlı olan bu anlayış, bugün günlük hayatımızla çok daha entegre bir seviyeye gelmiş durumda.  

Son yıllarda hepimizin gündeminde olan dijital dönüşümün kendini en çok gösterdiği alanların başında bankacılık ve diğer finansal sektörleri konumlandırabiliriz. QR kod işlemleri, sesli yanıt modeli, mobil ödeme sistemleri gibi kazanımlar bunun en temel örnekleri arasında. Dijital bankacılık ilk olarak internet ve mobil şube olarak bizlere sunulmuştu. Bugün durduğumuz yerdeyse sadece bankacılık işlemlerini şubeye gitmeden yapabilmeyi değil, aynı zamanda finansal ihtiyaçlarımızın farklı kanallardan da karşılanabilmesini sağlıyor. İşte tam bu noktada devreye Servis Bankacılığı giriyor diyebiliriz. Peki, Servis Bankacılığı nedir ve neden bu kadar önemli? 

Servis Bankacılığı (Banking-as-a-Servis) finansal hizmetlerin farklı platformlar ve 3. partiler aracılığıyla son kullanıcıya ulaştırılmasını sağlayan yenilikçi bir modeldir. Literatürdeki diğer bir tabirle, bankacılıkta servis modeli günlük hayatımızdaki farklı alanlarda da bankaların sağladığı finansal konforu sürdürülebilir kılar. Bu model ile yalnızca son kullanıcı olan bireysel müşteriler değil bankalar ve iş birliği içinde oldukları firmalar da avantaj sağlar. Bankalar bu model sayesinde daha geniş bir müşteri kitlesine ulaşırken, satış ve pazarlama faaliyetlerini de etkin biçimde genişletebilir. Partner şirketler ise müşterilerine sundukları finansal kolaylıklarla hem değer yaratır hem de müşteri sadakatini artırma fırsatı yakalar. 

API tabanlı teknolojilerin gelişmesiyle, geleneksel bankacılık hizmetlerinden çok daha esnek ve erişilebilir finansal çözümler sunulmaya başlandı. Özellikle İngiltere ve Almanya gibi ülkelerde, mevzuat düzenlemeleri ve güncel regülasyonlar sayesinde bankalar ve fintech şirketleri iş birliğine giderek açık bankacılık ve servis bankacılığı uygulamalarını hızla hayata geçirmek üzere çalışmalar yaptı. Avrupa Birliği'nin yürürlüğe koyduğu PSD2 (Payment Services Directive 2) düzenlemesi, bu dönüşümün yaygınlaşmasında kritik rol oynayarak finansal ekosistemde yenilikçi ve rekabetçi bir ortam oluşturdu. Ülkemizde ise 2021 yılında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayınlanan Servis Bankacılığı Yönetmeliği ile bu alanda yasal bir çerçeve oluşturuldu. Bugün bankalar, teknoloji şirketlerine ve fintech’lere kendi bankacılık altyapılarını servis olarak sağlayarak aşağıdaki gibi çözümleri müşterilerine sunabiliyor: 

Bireysel olarak müşterilerin hayatına en çok dokunduğunu gördüğümüz alan ise e-ticaret sitelerinde karşımıza çıkan anında krediler diyebiliriz. Alışveriş sepetinde sunulan farklı banka kredileri ile müşteriler artık alacaklarını ödeme anında finanse edebiliyor, taksitlendirebiliyor ya da ödemeyi erteleyebiliyor. 

Servis Bankacılığı Nasıl Çalışır? 

Servis bankacılığının temeli öncelikle Açık Bankacılık sistemi ile atılmaya başlandı. Bir diğer güncel bankacılık hizmet modeli olan Açık Bankacılık, müşterilerin finansal verilerini onaylı üçüncü taraflarla güvenli bir şekilde paylaşmalarını sağlayan ve bu sayede geniş bir dijital bankacılık hizmet yelpazesine daha kolay erişim sunan bir çerçevedir. Bu paylaşım API’ler aracılığıyla gerçekleşir ve çoğumuzun ilk kez “Tek banka, tüm hesaplar” özelliğiyle tanıştığı bir yenilik olarak hayatımıza girmiştir. 

Servis bankacılığı, Açık Bankacılığın üzerine inşa edilen bir model olarak konumlanır. Açık bankacılık, veri paylaşımıyla başlar; servis bankacılığı ise bu paylaşımı bir adım öteye taşıyarak bankacılık altyapısının üçüncü taraflara açılmasını sağlar. Örneğin, bir fintech şirketi, anlaşmalı olduğu bankanın API'lerini kullanarak kendi mobil ödeme sürecini geliştirebilir. Bu sayede, kullanıcılar bankanın altyapısını kullanarak güvenli ve hızlı bir şekilde ödeme yapabilirler. Aynı zamanda, bankalar da bu iş birlikleri sayesinde daha geniş bir müşteri kitlesine ulaşabilir ve yeni gelir kaynakları yaratma fırsatı elde eder. 

Daha teknik olarak işleyiş şu şekilde ilerler: 

Servis Bankacılığı Güvenli midir? 

Servis bankacılığı çözümleri yasal olarak lisanslı bankalar veya denetlenen finans kuruluşları tarafından sağlanabilir. Bu kurumlar, hem ulusal hem de uluslararası regülasyonlara uymak zorundadır. Türkiye’de BDDK, Avrupa’da EBA ve PSD2 gibi düzenleyici yasalar ile müşteri bilgilerinin ve işlem güvenliğinin korunması sağlanır. Kişisel ve finansal veriler, bankaların yüksek güvenlikli altyapılarında saklanır ve aktarılır. Veri şifreleme (SSL, TLS), çok faktörlü kimlik doğrulama (MFA/2FA) ve kimlik yönetimi gibi teknolojiler kullanılarak risk minimize edilir.  

Öte yandan, bankaların altyapısını kullanan fintech vb. firmaların da kendi sistemlerinin güvenliğini sağlamaları büyük önem taşır. Güçlü iş ortaklığı sözleşmeleri, denetimler ve kapsamlı güvenlik testleri ile sistemler sürekli kontrol altında tutulmalıdır. Böylece hem kullanıcıların güveni korunur hem de finansal ekosistemin sürdürülebilirliği sağlanmış olur. 

Servis Bankacılığının Geleceği 

Bankacılık ve finans sektöründeki yenilikçi teknolojiler ve her geçen yıl değişen müşteri beklentileriyle birlikte Servis Bankacılığı da hızlı bir dönüşüm içinde. Hem global ölçekte hem de Türkiye’de önümüzdeki yıllarda servis bankacılığının daha da önem kazanması bekleniyor. Bankalar, fintech’ler ve teknoloji şirketleri arasındaki iş birliklerinin artması, finansal ürün ve hizmetlerin çeşitliliğini ve erişilebilirliğini de büyük ölçüde artıracaktır. Regülasyonların olgunlaşması ve teknolojik altyapıların gelişmesiyle birlikte, klasik bankacılık hizmetleri çok daha kişiselleştirilmiş ve entegre çözümler hâline dönüşecektir. Diğer bir yandan yapay zekâ teknolojilerinin de bu alanda kullanımıyla daha akıllı, güvenli ve hızlı finansal işlemler gerçekleştirmek mümkün olacaktır. 

Türkiye’de ise servis bankacılığının geleceği, BDDK’nın destekleyici regülasyonları ve genç, teknolojiye adapte fintech ekosistemiyle şekillenecektir. Türk bankaları, servis bankacılığı modeliyle bankacılık hizmetlerinin daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlayacak yeni iş fırsatlarını devreye almaya devam ediyorlar. Böylece KOBİ’ler, start-up’lar ve diğer girişimler, bankaların sunduğu güvenli altyapı üzerinde kendi yenilikçi finansal ürünlerini hızla geliştirme imkânı bulabiliyor. 

Bu dönüşümde öne çıkan oyunculardan biri olan Architecht, açık bankacılık alanındaki öncü ürünü Airapi ile uzun süredir bankaların dijital dönüşümüne katkı sağlıyor. Diğer bir yandan Architecht’in yeni nesil dijital platformu AppWys, bankaların servis bankacılığı modelini hayata geçirmelerini kolaylaştırıyor. AppWys, bankaların finansal altyapılarını farklı sektörlerden iş ortaklarına açarak, e-ticaret, mobil uygulamalar ve diğer dijital kanallar üzerinden uçtan uca finansal hizmet sunulmasını mümkün kılıyor. Mikro kredi çözümleri, dijital cüzdan entegrasyonları, anında ödeme sistemleri gibi servisler AppWys ile hızlı ve güvenli biçimde hayata geçirilebiliyor. 

Kaynakça: 

• https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4114061
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=39158&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5